Het lijkt nog niet zolang geleden dat de koning het voor het eerst had over de participatiesamenleving als begrip. Maar sinds 2013 heeft het woord steeds meer vorm gekregen. Lokale initiatieven, burgerwachten, groentetuintjes delen, iedereen kent wel een manier waarop mensen zich verenigen in collectieven.
Maar de participatiesamenleving gaat vaak veel verder dan een stukje participizza delen met je buurman. Het betekent voor bedrijven en gemeenten een andere manier van communiceren. Als organisatie of gemeente verandert deze maatschappelijke ontwikkeling de hele verhouding met je stakeholders.
Actieve inwoners of burgers laten zich meer horen en willen nauwer betrokken worden bij je besluiten. Op welke manier overleg je met deze verenigde burgers over allerlei nieuwe soorten vragen en wensen? We geven je een aantal tips mee uit de praktijk.
Wil je inwoners of stakeholders betrekken bij projecten of plannen? Wees duidelijk over je bedoelingen. Als je een participatietraject ingaat, is het goed om te bedenken welke beslissingen er door jou al gemaakt zijn en wat nog aan te passen is.
Als je eigenlijk al besloten hebt wat er moet gebeuren en het al vastligt? Typisch geval van een ‘wassen neus.’ Dan heeft het weinig zin om je inwoners nog te betrekken bij je plannen. Zij zullen zich eerder gefrustreerd voelen, omdat het dan pijnlijk duidelijk is dat hun input te laat of niet gewenst is. Beslis vooraf of de input en betrokkenheid van inwoners nog gewenst is en op welk moment dit past in het proces.
Wil je inwoners of stakeholders laten meedenken? Heel fijn, het is vaak heel waardevol voor je project. Vraag je van tevoren af waar ze dan precies over mogen beslissen. In hoeverre mogen ze van jou meedenken? Bedenk waar er ruimte is in je programma of project om aanpassingen te doen op basis van hun nieuwe input.
Waar zou jij als organisatie praktische tips en adviezen bij kunnen gebruiken? Op welke manier wil je graag input van mensen verzamelen? Kortom, stel kaders over de betrokkenheid en manier waarop je informatie van inwoners wil ontvangen. Zo is het voor iedereen duidelijk wat er al vastligt en wat inwoners of stakeholders zelf nog kunnen beïnvloeden.
Betrek je stakeholders op tijd in waar je mee bezig bent! Als je aan de start staat van een project of verkennend onderzoek aan het doen bent, is dit het perfecte moment om je inwoners alvast te gaan informeren. Maak een duidelijke website waarin je in begrijpelijke tekst (B1 niveau) concreet vertelt wat je plannen zijn en wat dit voor je stakeholders betekent.
Overweeg je bijvoorbeeld om huizen te laten bouwen en onderzoek je waar dit mogelijk zou zijn? Leg aan je inwoners uit waar je mee bezig bent en hoe dit hun woongenot of leefomgeving zou kunnen beïnvloeden. Creëer bij een maatschappelijk probleem ook herkenning bij je inwoner, waardoor deze meer begrip krijgt voor je plannen. Zo creëer je op tijd (meer) draagvlak voor je beslissingen en voorkom je dat er onnodig veel onvrede ontstaat.
Je ziet het, de participatiesamenleving vraagt van iedere organisatie een bredere blik en een flexibele houding. Elk participatieproces is anders en ieder traject vraagt om een ander soort aanpak. Toch kun je altijd achteraf samen met stakeholders analyseren wat anders had gekund en daarvan leren.
Want deze participatiesamenleving geeft je als organisatie ook de gelegenheid om je een nieuwe rol eigen te maken. Samen met actieve burgers of bewoners kun je werken aan een initiatief dat ook in de praktijk aansluit op echte wensen. Zo komen beleid en praktijk bij elkaar en creëer je precies die participizza, die iedereen een voldaan gevoel geeft.