Je doelgroep afval laten scheiden?

Afval scheiden is belangrijk, dat ben je vast met ons eens. Maar wat als je inwoner, klant of student hier nog niet fanatiek mee bezig is? Terwijl jij misschien al hele mooie creatieve manieren hebt gezien om je doelgroep afval te laten scheiden of zwerfafval tegen te gaan. Denk bijvoorbeeld aan een containertuintje, dat het illegaal plaatsen van afval ontmoedigt en de buurt opfleurt. Waarschijnlijk heb je zelf ook al iets rond dit thema bedacht of uitgevoerd, maar heeft dit nog niet het gewenste effect gehad.

Het kan ook best lastig zijn om jouw doelgroep te stimuleren om het gedrag te veranderen. Je wil het als organisatie leuk houden, niet te belerend zijn, maar uiteindelijk wel motiveren. Jouw communicatie moet effectief zijn en het liefst ook nog gericht op verschillende doelgroepen.

Als communicatiebureau zien we dat het thema ‘afvalscheiding’ voor verschillende opdrachtgevers een grote rol speelt. Hoe kun je nu zorgen dat afval scheiden binnen je organisatie beter gaat, zodat je aan je duurzame doelen kunt voldoen? Hier delen we alvast een aantal quick wins over de communicatie rond afval en afvalbakken. Lees snel verder over communiceren rondom afval!

Waarom doen je bewoners of klanten nog niet wat je zou willen?

Goede kans dat het afval scheiden binnen je organisatie of gemeente nu nog niet gaat zoals het hoort. Je doelgroep laat nog niet het gewenste gedrag zien. Hoe komt dit? Maak je het wel makkelijk genoeg om afval te scheiden? Vaak is de praktische drempel verlagen om afval te scheiden een heel belangrijk onderdeel van het proces.

Want als het afval scheiden in praktische zin niet mogelijk of makkelijk is, frustreert dit alle andere stappen die je wil zetten als organisatie. Dit betekent dat je goed moet luisteren naar je klanten of inwoners om te achterhalen wat er nu misgaat. Is het duidelijk welk afval waar in moet? Of zitten de bakken altijd vol? Zijn de bakken überhaupt wel groot genoeg? Met het antwoord op deze vragen breng je de bestaande situatie in kaart.

Je kunt veel onduidelijkheid voorkomen door concreet te beschrijven wat wel en niet in de bak mag. Maak het liefst gebruik van visuele afbeeldingen om je boodschap kracht bij te zetten. (De NS communiceert hierover bijvoorbeeld heel duidelijk op hun afvalbakken.)

Beken kleur: maak je doelgroep duidelijk wat er nu verwacht wordt.

Als gemeente of organisatie wil je de communicatie over afval zo simpel mogelijk houden. Dat blijkt namelijk het meest effectief. Ga je nieuwe afvalbakken neerzetten of de bestaande aanpassen? Dan wil je misschien een afvalbak neerzetten die opgaat in de bestaande inrichting of huisstijl. Dit is een gemiste kans!

Slim omgaan met vorm en (fel) kleur gebruik zorgt ervoor dat je doelgroep afval beter gaat scheiden.

Opvallen met kleur doe je zo:

• Verander de hele kleur van de vuilnisbak.
• Breng stickers van gekleurde voetstappen aan in de richting van een vuilnisbak.
• Breng een gekleurde spot aan boven de vuilnisbak.
• Breng gekleurde matten onder de vuilnisbakken aan.
• Zorg voor voldoende contrast tussen de afvalbakken en de omgeving. (Parkhurst, Law & Niebur, 2002).
• Gebruik liever geen rood! Rood is van nature een kleur die staat voor ‘stop’ of ‘gevaar’ (Elliot &Maier, 2007). De kleur rood draagt dus niet bij aan wat je zou willen bereiken.

Denk dus twee keer na over het ontwerp en houdt de boodschap tegelijkertijd zo duidelijk en simpel mogelijk. In sommige gevallen kan (binnenshuis) ook geur gebruikt worden om je doelgroep te beïnvloeden. Door middel van het toevoegen van milieuvriendelijke geuren gaan schoongemaakte ruimtes weer ‘schoon’ ruiken.

Je komt verder met een glimlach.

Willen je bewoners of stakeholders wel afval scheiden? Of zijn ze er van overtuigd dat dit heel veel moeite kost? Dat het toch allemaal geen zin heeft? Breng in kaart welke weerstand er bestaat en je kunt er makkelijker op inspelen. Je bent misschien geneigd om de weerstand te negeren, maar soms is het juist goed om deze te erkennen en mee te nemen in je communicatie.

Leg de focus op wat je wil bereiken en gebruik positieve bewoording. Benadruk mogelijkheden en vermijd het benoemen van negatief gedrag, het woordje ‘niet’ werkt namelijk vaak averechts.

• Ondersteun je boodschap met positieve symbolen, zoals een duim omhoog of een blije smiley. Dit zorgt ervoor dat snel duidelijk is of het gedrag positief of negatief is. Daarnaast brengt het een stijging in gedragsverandering teweeg (Schultz, Nolan, Cialdini, Goldstein & Griskevicius, 2007).

Schets een situatie voor je doelgroep, zodat mensen meteen weten wat het resultaat is van hun gedrag. Een veiliger(e) buurt? Een lage(re) rekening? Focus op wat het gedrag allemaal oplevert. Vertel bijvoorbeeld wat je van het ingezamelde plastic maakt.

Gebruik de sociale norm in je voordeel

Wil je zwerfvuil tegengaan in een bepaalde buurt? Dan zijn voldoende prullenbakken belangrijk. Mensen willen namelijk eerder hun afval scheiden als ze er niet te ver voor hoeven lopen.

Maar ze zijn ook eerder geneigd om hun afval te scheiden als anderen dit ook doen. Als je het gedrag van een buurt wil veranderen, zijn sociale norm en controle dus ook belangrijke factoren.

Hoe kun je de sociale norm gebruiken om je doelgroep te motiveren?

• Hang posters op met de geldende sociale norm.
• Gebruik op deze posters ook eens ‘ogen’, dit zorgt dat mensen zich bekeken voelen en er minder afval blijft liggen.
• Verkondig de sociale norm als het kan ook op andere plekken zoals monitoren, mededelingenborden, etc.
• Gebruik lokale helden om de sociale norm te benadrukken. Een lokale held helpt om meer interesse te wekken en zorgt vaak voor meer interactie over het onderwerp. (Kalichman & Hunter, 1992).
• Beschrijf jouw doelgroep heel concreet. Uit research blijkt dat de sociale norm meer impact heeft als je de doelgroep zo specifiek mogelijk omschrijft. (Schultz, Nolan, Cialdini, Goldstein & Griskevicius, 2007; Goldstein, Cialdini & Griskevicius, 2008).

Zoals je ziet, zijn er veel mogelijkheden om afval scheiden te stimuleren. Maar het proces begint natuurlijk altijd met een goede analyse en een helder communicatieplan. Wil je meer weten over communicatie rond gedragsverandering of even met ons sparren, boek dan een groene boost.