Afgelopen dinsdag waren we op het Symposium Duizend Duurzame Daden, waar de uitkomsten van de nieuwe gemeentelijke duurzaamheidsindex (GDI) gepresenteerd werden. Ook kwamen er tijdens een aantal workshops actuele vragen aan bod, zoals: hoe kun je inwoners motiveren mee te doen? Het antwoord daarop was vrij eenzijdig: de meeste verandering vindt plaats door een sociaal effect. Als je buurman een zonnepaneel heeft, ben jij eerder geneigd ook een zonnepaneel te nemen. Niet helemaal bevredigd met dit antwoord, vulden wij het op de terugweg aan. In deze blog: wat kun je (als gemeente) doen om mensen mee te krijgen?
Om nieuw gedrag te vertonen, is de sociale omgeving heel belangrijk. Hoe meer zonnepanelen op een dak liggen, hoe aanstekelijker het wordt om mee te doen, stelde de spreker tijdens de workshop ‘Motiveren is meedoen’. Maar, hoe krijg je nu de eerste aan zonnepanelen? Iemand moet het begin zijn van dit sociale effect.
De psycholoog Icek Ajzen is een van de meest geciteerde auteurs als het gaat om gedragsverandering. Met zijn model de theorie van gepland gedrag laat hij zien dat gedrag voortkomt uit een intentie. Dus, wil je dat iemand ander gedrag gaat vertonen? Dan is het noodzakelijk dat deze persoon de intentie krijgt of heeft om zijn of haar gedrag ook te veranderen.
Als je wil dat meer mensen zonnepanelen nemen, begin dan met onderzoeken waarom mensen nu wel of geen zonnepanelen hebben. Stel vragen over de intenties van mensen om zonnepanelen te nemen. Wat ze verwachten dat zonnepanelen hen oplevert, wat ze denken dat anderen in hun omgeving ervan vinden, wat de factoren zijn die het makkelijker of moeilijker voor hen maken. De informatie die je verzamelt, helpt je om een betere interventie te ontwikkelen. Start je dan eenmaal met je campagne, dan moet je zorgen dat je doelgroep:
Kijk tijdens je campagne iedere keer naar waar de zwakke schakel zit en pas je campagne daar op aan. Dit kan per doelgroep verschillen!
Veranderen is moeilijk. Sterker nog; veel veranderingen mislukken. Als je een verandering wil realiseren, moet je heel concreet formuleren welk gedrag je wil zien. Je moet het voor en na kunnen doen. Dus, geef het goede voorbeeld! Wil je dat mensen naast het nemen van een zonnepaneel nog meer energiezuinige maatregelen nemen? Maak het dan zo concreet mogelijk: wat kunnen mensen doen? Hoe ziet energiezuinig leven eruit? Tip: visualiseer met een aantal enthousiaste collega’s welk gedrag je wil veranderen en hoe dat er in de praktijk uitziet.
Sinds 4 maanden werk ik bij Code C, een communicatiebureau dat door bewustwording te creëren duurzaamheid de norm maakt. Met andere woorden: zorgen dat mensen zoals jij en ik gaan inzien dat we wat moeten veranderen als we op een groene, schone en gezonde aardbol willen blijven leven (en daar ga ik voor het gemak maar even vanuit). Als ik eerlijk ben, ben ik dat zelf pas recentelijk écht gaan inzien omdat ik word besmet door mijn ultra-duurzame collega’s. Want zeg nou zelf; duurzaamheid blijft toch een groot en vaag begrip? Iets waar wij, doodnormale mensen, niets mee kunnen? Niets is minder waar! Juist wij, jij en ik, kunnen de aarde redden. In deze blog 3 praktische tips om te starten met bewustwording over klimaatverandering.
Als we kijken naar klimaatverandering (dit is inherent aan duurzaamheid) en de gevolgen daarvan, hebben we het over iets immens. Over de hele wereld zijn de gevolgen te merken, soms zichtbaar, soms onzichtbaar. Maar één ding is duidelijk: klimaatverandering heeft invloed op ons allen. Bij een dreiging, want dat is het, van dit formaat is het voor ons mensen fijn en gemakkelijk om een dader aan te wijzen. Want, zo houden we overzicht: jij bent slecht en ik ben goed. Iedereen snapt deze verhouding, we groeien er zelfs mee op: Dr. Evil die de wereld wil overnemen, Gargamel die onschuldige smurfen wil eten en mevrouw Bulstronk die kinderen opsluit in een kast vol met spijkers.
Klimaatverandering vindt plaats omdat miljarden doodnormale mensen zoals jij en ik hun dagelijkse routine uitvoeren.
Iemand moet de slechterik zijn! Maar, ook als je dat zelf bent? In deze kwestie is geen dader aan te wijzen. Wij allen zijn de dader: klimaatverandering vindt plaats omdat miljarden doodnormale mensen zoals jij en ik hun dagelijkse routine uitvoeren. Nu hoef je jezelf echt niet ineens te gaan kastijden. Sterker nog: liever niet. Maar het zou wel goed zijn als we ons allen eens gaan beseffen dat wijzelf, jij en ik, de oorzaak zijn van iets dat nu misschien nog ver weg voelt, maar dichterbij is dan we denken.
Aanhoudende droogte, mislukte oogsten, bosbranden, stormen; allemaal gevolgen van de klimaatverandering die we vandaag de dag voelen. Maar, in Nederland is het wel lekker, weer eens een goede zomer, toch? Ondertussen zijn er in Californië duizenden mensen op de vlucht voor hevige bosbranden. Natuurlijk zijn de gevolgen van klimaatverandering eng. Het zou ons maar treffen. Zo lang dat niet direct gebeurt, negeren we het. Of we kopen onze angst af met incidentele acties waarna we weer over gaan tot de orde van de dag. Sommigen zeggen dat angst een goede drijfveer is, maar hoop werkt beter. En die is er: hoop. Want nú kunnen we klimaatverandering samen nog aanpakken.
We leven in een tijdperk waarin technologische en sociale ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen. Toch lijkt duurzaamheid achter te zijn gebleven, sociaal gezien. Want waar duurzaamheid misschien een opleving kende tijdens de hipster scene, hangt aan duurzaamheid nog steeds een geitenwollensokkenimago. Duurzaam leven wordt aan een bepaalde groep opgehangen. Aan een overtuiging. Die overtuiging is zo groot dat het inmiddels tot ecorexia is uitgegroeid: als je zo ontzettend duurzaam bent dat je er doodongelukkig van wordt. Ondergoed van bamboe, geen deodorant, geen plastic, geen auto en niet vliegen. Waarom maken we het onszelf zo moeilijk? Omdat ons eigen comfort en imago er onlosmakelijk mee verbonden is. Althans, dat denken we. Duurzaam leven kan op zoveel manieren. Daarvoor hoef je echt niet ineens stinkend naar zweet door het leven te gaan (ook dit liever niet). De kunst is om klein te denken: wat past bij jouw levensstijl? Waar kan jij het verschil maken?
PS Denk je nu – “Leuk hoor Linn , maar wat doe jij zelf?” – Ik ga tegenwoordig op de fiets naar het werk (ook in de regen) en eet minstens 1x per week vegetarisch. Ook koken we bij mij thuis elektrisch en hebben we geen droger. Goed begin, toch?