Verandering is een sociaal effect. Is het zo simpel?

Afgelopen dinsdag waren we op het Symposium Duizend Duurzame Daden, waar de uitkomsten van de nieuwe gemeentelijke duurzaamheidsindex (GDI) gepresenteerd werden. Ook kwamen er tijdens een aantal workshops actuele vragen aan bod, zoals: hoe kun je inwoners motiveren mee te doen? Het antwoord daarop was vrij eenzijdig: de meeste verandering vindt plaats door een sociaal effect. Als je buurman een zonnepaneel heeft, ben jij eerder geneigd ook een zonnepaneel te nemen. Niet helemaal bevredigd met dit antwoord, vulden wij het op de terugweg aan. In deze blog: wat kun je (als gemeente) doen om mensen mee te krijgen?

Ook een zonnepaneel? Motiveren is meedoen

Om nieuw gedrag te vertonen, is de sociale omgeving heel belangrijk. Hoe meer zonnepanelen op een dak liggen, hoe aanstekelijker het wordt om mee te doen, stelde de spreker tijdens de workshop ‘Motiveren is meedoen’. Maar, hoe krijg je nu de eerste aan zonnepanelen? Iemand moet het begin zijn van dit sociale effect.

Wil je gedrag veranderen? Begin met de intentie

De psycholoog Icek Ajzen is een van de meest geciteerde auteurs als het gaat om gedragsverandering. Met zijn model de theorie van gepland gedrag laat hij zien dat gedrag voortkomt uit een intentie. Dus, wil je dat iemand ander gedrag gaat vertonen? Dan is het noodzakelijk dat deze persoon de intentie krijgt of heeft om zijn of haar gedrag ook te veranderen.

Het zonnepaneeleffect

Als je wil dat meer mensen zonnepanelen nemen, begin dan met onderzoeken waarom mensen nu wel of geen zonnepanelen hebben. Stel vragen over de intenties van mensen om zonnepanelen te nemen. Wat ze verwachten dat zonnepanelen hen oplevert, wat ze denken dat anderen in hun omgeving ervan vinden, wat de factoren zijn die het makkelijker of moeilijker voor hen maken. De informatie die je verzamelt, helpt je om een betere interventie te ontwikkelen. Start je dan eenmaal met je campagne, dan moet je zorgen dat je doelgroep:

• gelooft dat het nuttig is
• gelooft dat het wordt gewaardeerd
• gelooft dat ze het kunnen

Kijk tijdens je campagne iedere keer naar waar de zwakke schakel zit en pas je campagne daar op aan. Dit kan per doelgroep verschillen!

Goed voorbeeld doet volgen

Veranderen is moeilijk. Sterker nog; veel veranderingen mislukken. Als je een verandering wil realiseren, moet je heel concreet formuleren welk gedrag je wil zien. Je moet het voor en na kunnen doen. Dus, geef het goede voorbeeld! Wil je dat mensen naast het nemen van een zonnepaneel nog meer energiezuinige maatregelen nemen? Maak het dan zo concreet mogelijk: wat kunnen mensen doen? Hoe ziet energiezuinig leven eruit? Tip: visualiseer met een aantal enthousiaste collega’s welk gedrag je wil veranderen en hoe dat er in de praktijk uitziet.